Ostatnia aktualizacja komentarza: 15.12 12:40 CET | 11:40 UTC
15.12.25
DZIURA KORONALNA - w centrum tarczy słonecznej znalazła się następna dziura koronalna (#08+07) do niedawna stanowiąca wspólną strukturę z bardziej północną częścią, a obecnie oznaczona jako osobny twór, emitująca ku Ziemi strumień wiatru wysokiej prędkości (CHHSS). Powinien on dotrzeć za około 3 dni, choć wcześniej powinien napłynąć kolejny obszar CIR poprzedzający część strumienia o wyższej prędkości, z nasiloną gęstością i polem magnetycznym. Wzrost aktywności geomagnetycznej możliwy od około środy +/-1 dzień, z warunkami kształtowanymi przez CHHSS przez resztę tygodnia.
DZIURA KORONALNA - w centrum tarczy słonecznej znalazła się następna dziura koronalna (#08+07) do niedawna stanowiąca wspólną strukturę z bardziej północną częścią, a obecnie oznaczona jako osobny twór, emitująca ku Ziemi strumień wiatru wysokiej prędkości (CHHSS). Powinien on dotrzeć za około 3 dni, choć wcześniej powinien napłynąć kolejny obszar CIR poprzedzający część strumienia o wyższej prędkości, z nasiloną gęstością i polem magnetycznym. Wzrost aktywności geomagnetycznej możliwy od około środy +/-1 dzień, z warunkami kształtowanymi przez CHHSS przez resztę tygodnia.
13.12.25
CIR DOTARŁ, SŁABA BURZA, POLSKA ZORZA - od kilkunastu godzin znajdujemy się pod wpływem struktury CIR poprzedzającej strumień z dziury koronalnej, która minionej nocy przyniosła wzrost siły pola magnetycznego wiatru słonecznego do 17nT przy dominacji północnego kierunku Bz niesprzyjającego aktywności, ale poprzedzonego wieloma godzinami korzystnego południowego Bz o umiarkowanym nasileniu -10 do -14nT, który uruchomił słabą burzę magnetyczną kategorii G1 zachodzącą bezustannie między 18:00 a 03:00 UTC. W jej trakcie zorze polarne ponownie poszerzyły swój zasięg nad średnie szerokości geograficzne docierając także nad Polskę - relacje o widoczności zjawiska spłynęły m.in. z Wielkopolski. Obecnie wchodzimy w coraz szybszy wiatr wraz z przechodzeniem z CIR do do strumienia wysokiej prędkości z dziury koronalnej (CHHSS). Najbliższe dni mogą więc przynosić ponowne okresy dostępności zorzy polarnej polskim obserwatorom, choć pogoda jak zwykle pokazuje nad większością Polski inne zdanie na ten temat.
CIR DOTARŁ, SŁABA BURZA, POLSKA ZORZA - od kilkunastu godzin znajdujemy się pod wpływem struktury CIR poprzedzającej strumień z dziury koronalnej, która minionej nocy przyniosła wzrost siły pola magnetycznego wiatru słonecznego do 17nT przy dominacji północnego kierunku Bz niesprzyjającego aktywności, ale poprzedzonego wieloma godzinami korzystnego południowego Bz o umiarkowanym nasileniu -10 do -14nT, który uruchomił słabą burzę magnetyczną kategorii G1 zachodzącą bezustannie między 18:00 a 03:00 UTC. W jej trakcie zorze polarne ponownie poszerzyły swój zasięg nad średnie szerokości geograficzne docierając także nad Polskę - relacje o widoczności zjawiska spłynęły m.in. z Wielkopolski. Obecnie wchodzimy w coraz szybszy wiatr wraz z przechodzeniem z CIR do do strumienia wysokiej prędkości z dziury koronalnej (CHHSS). Najbliższe dni mogą więc przynosić ponowne okresy dostępności zorzy polarnej polskim obserwatorom, choć pogoda jak zwykle pokazuje nad większością Polski inne zdanie na ten temat.
11.12.25
OCZEKIWANIE NA CIR/CHHSS - w ciągu 24-36 godzin powinien rozpocząć się napływ współrotującego regionu interakcji (CIR) poprzedzającego strumień wysokiej prędkości z dziury koronalnej (CHHSS) na północnej półkuli Słońca. Po okresie napływu wyrzutów koronalnych z ostatnich dni istnieje możliwość wykształcenia się wyraźniejszej struktury CIR cechującej się nasilonym polem magnetycznym i zwielokrotnioną gęstością wiatru słonecznego wskutek jego kompresji przed osiągnięciem Ziemi - rodzi to szanse na nowy okres aktywności zorzy polarnej w razie korzystnych cech CIR/CHHSS.
OCZEKIWANIE NA CIR/CHHSS - w ciągu 24-36 godzin powinien rozpocząć się napływ współrotującego regionu interakcji (CIR) poprzedzającego strumień wysokiej prędkości z dziury koronalnej (CHHSS) na północnej półkuli Słońca. Po okresie napływu wyrzutów koronalnych z ostatnich dni istnieje możliwość wykształcenia się wyraźniejszej struktury CIR cechującej się nasilonym polem magnetycznym i zwielokrotnioną gęstością wiatru słonecznego wskutek jego kompresji przed osiągnięciem Ziemi - rodzi to szanse na nowy okres aktywności zorzy polarnej w razie korzystnych cech CIR/CHHSS.
Dziura koronalna na północnej półkuli jest znacznie wysunięta ku biegunom i nie osiąga bezpośredniego skierowania ku Ziemi, możliwe jednak że poprzedzający ją CIR zdoła podwyższyć aktywność geomagnetyczną w przeciągu najbliższych 1-3 dni pod warunkiem sprzyjającej polaryzacji i większego potencjału w porównaniu do warunków ta. Credit: SDO
06.12.25
DWA ROZBŁYSKI KLASY M, DWA CME Z AR4299 (EX4274) - czyli po prostu mikołajkowe fajerwerki. W sobotni wieczór dawny region aktywny 4274, sprawca listopadowej burzy magnetycznej kategorii G4 wytworzył dwa odseparowane od siebie o mniej, niż półtorej godziny rozbłyski klasy M1.1 i M8.1 z wyrzutami koronalnymi. Drugi, szybszy CME już dogonił poprzednika, mamy więc szansę na dotarcie skumulowanego zjawiska o tyle, o ile obydwie erupcje mogły się pokryć - a stopień tego pokrycia nie musi być duży, z uwagi na znaczne odchylenie pierwszego CME na północ i wschód względem linii Słońce-Ziemia. Wstępne opracowanie zjawisk już na blogu.
BURZA G4(Kp9-) 11-13.11 - na blogu ukazało się opracowanie burzy magnetycznej z 11-13 listopada br. będącej trzecią jak dotąd pod względem siły burzą tego cyklu. W tekście poza tradycyjnym wspomnieniem zjawisk przyczynowych i szczegółowym przebiegiem burzy także galeria czytelników, porównanie z analogiczną w maksimum burzą z października 2024 roku oraz aktualizacja rankingu najsilniejszych burz w dotychczasowym przebiegu 25. cyklu aktywności słonecznej. Przejdź do opracowania.
05.12.25
BLISKIE PRZEJŚCIE CME z 04.12 - w czwartek w nocy o godz. 02:50 UTC doszło do silnego, lecz impulsywnego rozbłysku klasy M6.0 w obszarze aktywnym AR4300. Rozbłyskowi towarzyszył wąski CME o wschodnim ukierunkowaniu, który ominie Ziemię od wschodu. Kilka godzin później jednak, około godz. 07:15 UTC doszło do szerszej erupcji w południowo-wschodniej części tarczy, której towarzyszył nieco bardziej rozległy CME. Większość, a być może całość wyrzutu minie nas od południa i wschodu, ale niewykluczone, że skrajnie zachodnia flanka zdoła wpłynąć na warunki wiatru słonecznego w otoczeniu Ziemi. Na 07.12 SWPC sugeruje możliwość słabej (G1) burzy magnetycznej w związku z tym zdarzeniem.
BLISKIE PRZEJŚCIE CME z 04.12 - w czwartek w nocy o godz. 02:50 UTC doszło do silnego, lecz impulsywnego rozbłysku klasy M6.0 w obszarze aktywnym AR4300. Rozbłyskowi towarzyszył wąski CME o wschodnim ukierunkowaniu, który ominie Ziemię od wschodu. Kilka godzin później jednak, około godz. 07:15 UTC doszło do szerszej erupcji w południowo-wschodniej części tarczy, której towarzyszył nieco bardziej rozległy CME. Większość, a być może całość wyrzutu minie nas od południa i wschodu, ale niewykluczone, że skrajnie zachodnia flanka zdoła wpłynąć na warunki wiatru słonecznego w otoczeniu Ziemi. Na 07.12 SWPC sugeruje możliwość słabej (G1) burzy magnetycznej w związku z tym zdarzeniem.
03.12.25
SILNA BURZA - wraz z docieraniem do Ziemi współrotującego regionu interakcji (CIR) poprzedzającego strumień z dziury koronalnej, cechującego się zagęszczonym wiatrem i nasilonym polem magnetycznym, rozwinęła się silna burza magnetyczna kategorii G3. To już aktywność gwarantująca dostępność zorzy polarnej z naszych szerokości geograficznych, choć bliski pełni Księżyc byłby i jest czynnikiem silnie pogarszającym widoczność nieba. "Byłby" jednak pasuje bardziej wobec pogody nad Polską, która uniemożliwia nawet narzekanie na obecność Księżyca, która wydaje się mniejszym problemem wobec zalegania nad naszym krajem Stratusa i innych chmur całkowicie blokujących widok nieba. Nieliczne rozpogodzenia nad środkowym zachodem i północnym zachodem kraju być może umożliwią wykonanie sporadycznych obserwacji w tę noc.
SILNA BURZA - wraz z docieraniem do Ziemi współrotującego regionu interakcji (CIR) poprzedzającego strumień z dziury koronalnej, cechującego się zagęszczonym wiatrem i nasilonym polem magnetycznym, rozwinęła się silna burza magnetyczna kategorii G3. To już aktywność gwarantująca dostępność zorzy polarnej z naszych szerokości geograficznych, choć bliski pełni Księżyc byłby i jest czynnikiem silnie pogarszającym widoczność nieba. "Byłby" jednak pasuje bardziej wobec pogody nad Polską, która uniemożliwia nawet narzekanie na obecność Księżyca, która wydaje się mniejszym problemem wobec zalegania nad naszym krajem Stratusa i innych chmur całkowicie blokujących widok nieba. Nieliczne rozpogodzenia nad środkowym zachodem i północnym zachodem kraju być może umożliwią wykonanie sporadycznych obserwacji w tę noc.
CIR jest bardzo korzystny, być może częściowo dzięki bliskiemu rozminięciu z Ziemią poniedziałkowego CME z rozbłysku klasy X1.9. Siła pola magnetycznego (Bt) wzrosła w dotychczasowym maksimum zaburzeń do aż 23nT, przy dominacji korzystnego południowego kierunku składowej Bz do 15nT, prędkości niewygórowanej, bo około 450-500 km/sek., ale znacznie nasilonej gęstości do ponad 30p/cm3, momentami wyższej. Subtelne zorze zostały uchwycone z kamer w niemieckim Kühlungsborn (szer. geograficzna Pomorza) w szczelinach między zachmurzeniem, zatem pewne, że i z Polski obserwacje zorzy byłyby dziś potwierdzone gdyby nie zalegający nad nami Stratus.
Wraz z wyjściem z CIR oczekujmy systematycznego nabierania prędkości wiatru napływającego na Ziemię w związku z wchodzeniem w zasadniczą część strumienia z równikowej dziury koronalnej wspomnianej w poprzednim komentarzu. Niewykluczone, że w najbliższych 24-48 godzinach wartości wzrosną do 700-800 km/sek., wówczas możliwe kolejne okresy burzowe nawet bez równie nasilonego jak dziś pola magnetycznego wiatru.
01.12.25
KLASA X - obszar aktywny 4299 a więc powracający dawny obszar aktywny 4274, sprawca najsilniejszej jak dotąd burzy magnetycznej 2025 roku, wyłonił się już w całości i zafundował nam na powitanie grudnia silny rozbłysk klasy X1.9 o przedłużonym maksimum sklasyfikowanym na godz. 02:49 UTC. Rozbłyskowi towarzyszył energicznie uwolniony koronalny wyrzut masy, który oczywiście w tym przypadku został skierowany wyraźnie na wschód i północny wschód od układu Słońce-Ziemia. Bliżej geoefektywnej pozycji obszar 4299 znajdzie się za około 4 dni, wówczas możemy liczyć na przynajmniej częściowe kierowanie takich erupcji w naszą stronę, pod warunkiem, że grupa utrzyma swą aktywność. Obecnie pod względem budowy obszar 4299 stanowi echo swojego poprzedniego wcielenia, ale jak się okazuje nawet ze znacznie zredukowaną i zanikającą już powierzchnią wciąż drzemią w nim duże pokłady energii. To 17. rozbłysk klasy X w tym roku.
Zmiana 02.12 00:20 CET: SWPC wydała prognozę umiarkowanej burzy magnetycznej kategorii G2 na 3-4 grudnia w związku z możliwym napływem skrajnie zachodniej flanki CME. Model prognozuje wprawdzie wyraźne rozminięcie z Ziemią całości wyrzutu, ale niewykluczone, że Ziemia uzyska niewielki "podmuch" pobliskiego rozminięcia CME mogący dać krótkotrwały wzrost zaburzeń obserwowanego wiatru słonecznego i pola magnetycznego. Trudno jednak oczekiwać przetrwania słabej skrajnej flanki nawet gdyby podążała po korzystnej trajektorii wobec faktu obecności dobrze rozwiniętej centralnej dziury koronalnej (poniżej), z której szybki strumień wiatru słonecznego może w łatwy sposób rozerwać lub wchłonąć flankę wyrzutu. SWPC najwyraźniej obstaje tym razem przy nałożeniu się obydwu czynników i "dmucha na zimne".
KLASA X - obszar aktywny 4299 a więc powracający dawny obszar aktywny 4274, sprawca najsilniejszej jak dotąd burzy magnetycznej 2025 roku, wyłonił się już w całości i zafundował nam na powitanie grudnia silny rozbłysk klasy X1.9 o przedłużonym maksimum sklasyfikowanym na godz. 02:49 UTC. Rozbłyskowi towarzyszył energicznie uwolniony koronalny wyrzut masy, który oczywiście w tym przypadku został skierowany wyraźnie na wschód i północny wschód od układu Słońce-Ziemia. Bliżej geoefektywnej pozycji obszar 4299 znajdzie się za około 4 dni, wówczas możemy liczyć na przynajmniej częściowe kierowanie takich erupcji w naszą stronę, pod warunkiem, że grupa utrzyma swą aktywność. Obecnie pod względem budowy obszar 4299 stanowi echo swojego poprzedniego wcielenia, ale jak się okazuje nawet ze znacznie zredukowaną i zanikającą już powierzchnią wciąż drzemią w nim duże pokłady energii. To 17. rozbłysk klasy X w tym roku.
Zmiana 02.12 00:20 CET: SWPC wydała prognozę umiarkowanej burzy magnetycznej kategorii G2 na 3-4 grudnia w związku z możliwym napływem skrajnie zachodniej flanki CME. Model prognozuje wprawdzie wyraźne rozminięcie z Ziemią całości wyrzutu, ale niewykluczone, że Ziemia uzyska niewielki "podmuch" pobliskiego rozminięcia CME mogący dać krótkotrwały wzrost zaburzeń obserwowanego wiatru słonecznego i pola magnetycznego. Trudno jednak oczekiwać przetrwania słabej skrajnej flanki nawet gdyby podążała po korzystnej trajektorii wobec faktu obecności dobrze rozwiniętej centralnej dziury koronalnej (poniżej), z której szybki strumień wiatru słonecznego może w łatwy sposób rozerwać lub wchłonąć flankę wyrzutu. SWPC najwyraźniej obstaje tym razem przy nałożeniu się obydwu czynników i "dmucha na zimne".
DZIURA KORONALNA - w centrum tarczy na równikowych szerokościach kolejny raz widzimy dziurę koronalną emitującą strumień wiatru słonecznego wysokiej prędkości wprost w kierunku Ziemi. Poprzedzająca go struktura CIR kompresująca i zagęszczająca powolniejszy wiatr słoneczny oraz nasilająca zawarte w nim pole magnetyczne powinna dotrzeć do Ziemi za około 3 dni, w drugiej połowie tygodnia z kolei oczekujemy napływu CHHSS i wzrostu obserwowanych prędkości wiatru, być może w powiązaniu z kolejnym okresem wzmożonej aktywności geomagnetycznej. Niestety - przed nami także czas księżycowej pełni, drugiej z najjaśniejszych i najdłuższych po listopadowej z powodu bliskości perygeum, co skutecznie pogorszy warunki obserwacyjne w najbliższych 7-10 dniach.
AR4294-4296 - widoczny już w całości kompleks plam w południowo-wschodniej części tarczy został ostatecznie podzielony na dwa odrębne regiony aktywne. Dawna grupa 4281 - obecnie oznaczona jako 4296 - posiada już 1100 MH (wzrost o 300 MH) względem 30 listopada i pole magnetyczne typu beta-gamma-delta czyniące region zdolnym do emisji rozbłysków klasy X. Na wschód w bezpośrednim sąsiedztwie obszar 4296 dokłada do całego kompleksu 500 MH, ale z prostym jak na razie polem magnetycznym typu beta silniejsze zjawiska nie powinny w nim zachodzić. Sytuacja może się zmienić w dowolnym momencie w związku z trwającą rozbudową obszaru i ciągłym ewoluowaniem plam w tym regionie.
Tarcza słoneczna - obszary aktywne na 01.12.2025 r. i powiększenie na kompleks 4294-96. Credit: SDO, oprac. własne
Wyjaśnienie: solar update - aktualizowane na bieżąco krótkie autorskie komentarze o ostatnich zjawiskach na Słońcu i wszelkich wydarzeniach związanych z pogodą kosmiczną. Na początku miesiąca* komentarze są zerowane i publikowane od nowa (najstarsze komunikaty z danego miesiąca ukazują się u dołu podstrony, nowe na górze). W przypadku okresów niskiej aktywności słonecznej, aktualizacje ukazują się co 2-4 dni, w przypadku podwyższonej aktywności raz lub kilka razy dziennie. Zadaniem tych komunikatów jest odpowiedzieć na pytania czytelników:
* Aktualizacje archiwizowane są w cyklu comiesięcznym i możliwe do odczytu w dziale Archiwum Solar Update.
jaka jest aktualna aktywność Słońca, czy i kiedy wystąpią rozbłyski słoneczne, aktualny zasięg zorzy polarnej, czego spodziewać się po Słońcu w najbliższych godzinach i dniach.
* Aktualizacje archiwizowane są w cyklu comiesięcznym i możliwe do odczytu w dziale Archiwum Solar Update.