Kometa C/2020 F3 (NEOWISE) upolowana! Relacja z 08.07.2020 r.

No w końcu! Trzecie wieczorne podejście do komety C/2020 F3 (NEOWISE) zakończyło się powodzeniem. Nie było jednak wcale tak łatwo, jak zapewne miały w ostatnich dniach poranne skowronki, którym dopisała aura przed świtem. Teraz jednak już także wieczorna widoczność może zostać uznana oficjalnie za rozpoczętą, a dzisiejszym tekstem zapraszam na garść spostrzeżeń z obserwacji i praktycznych wskazówek, które być może niektórym z Was się przydadzą, zwłaszcza jeśli nadal czekacie na swoje pierwsze spotkanie z tą kometą.

Obserwacje prowadziłem w warunkach miejskich mając do dyspozycji widok z niebem północno-zachodnim, północnym i wschodnim odsłoniętym niemal do horyzontu (zabudowania i roślinność zasłaniały góra 2 stopnie od horyzontu). Chmur nie brakowało, zwłaszcza między 21:00 a 22:00, jednak kiedy w końcu przepłynęły nieco lepiej odsłaniając niskie wysokości północno-zachodniego nieba, a oczom uwidoczniła się Kapella, jasne było, że kometa musi już być w zasięgu. Wymagany obszar nieba stał się bezchmurny, rozpoczął się zmierzch cywilny - Słońce schowało się 6 stopni pod horyzont i w tym momencie kometa powinna przebywać już całe niemal 6 stopni nad horyzontem. Nie było więc mowy o tym, aby coś stało na przeszkodzie między nią a lornetką (10x50), którą się posiłkowałem. Sukces nastąpił o godz. 22:15 CEST , kiedy elewacja komety wynosiła 5,4 stopnia - po skrupulatnym manewrowaniu lornetką od Kapelli do Menkalinana i dalej w dół, w końcu tytułowa bohaterka zamajaczyła w polu widzenia.

Prezentowała się w niej jako żółtawa szpilka z jasnym, niemal idealnie punktowym gwiazdopodobnym jądrem, za którym ciągnął się żółtawy, bardzo cienki warkocz na długości około 1 stopnia przy spoglądaniu na wprost i do około 2 stopni metodą zerkania. Przyznam, że nie pamiętam komety, która cechowała się tak znacznym stopniem centralnej kondensacji. Uwaga: nie dostrzegłem jej gołym okiem - mało tego, był moment, w którym po chwilowym ochłonięciu, odłożeniu lornetki na bok i przygotowaniu aparatu, nie mogłem przez chwilę jej ponownie ujrzeć, gdy znów chwyciłem za lornetkę.

Teraz już wiem, mając wgląd w zdjęcia na komputerze, że w momencie obserwacji od północy napływały kolejne porcje obłoków srebrzystych, jakich nie widziałem gołym okiem i które mogły momentami rzutować na słabszą dostrzegalność komety. Patrząc nieuzbrojonym okiem niebo wydawało się krystalicznie czyste, ale na zdjęciach widzę dzisiaj smugi srebrzaków, które o poranku w wielu regionach zajęły już znaczną powierzchnię nieba trzecią noc z rzędu. Obstawiam, że to była przyczyna pewnych trudności i okresowego przygasania komety w lornetce.

Otwórz pełne kadry w nowej karcie: Pierwszy | Drugi | Trzeci

Nie może się obyć bez porównania do poprzedniej porównywalnej jasnością komety, a więc C/2011 L4 (PanSTARRS), jaką obserwowaliśmy wiosną 2013 roku. Choć obie o podobnej jasności, ze wskazaniem na wyższy blask tej dawnej, różnią się moim zdaniem bardzo wyraźnie. Kometa, która ozdobiła nam teraz lipcowe niebo ma znacznie mniejsze jądro - bardziej skupione, mniej rozmyte - w przypadku C/2011 L4 (PanSTARRS) było ono wyraźnie większe i bardziej rozmyte, podczas gdy w przypadku C/2020 F3 (NEOWISE) przypomina ono wręcz gwiazdę. Z drugiej strony warkocz w obserwacji wizualnej lornetką wydaje mi się znacznie atrakcyjniejszy w przypadku dzisiejszej komety. Nawet bez zerkania widać go w lornetce na długości co najmniej 1 stopnia, mimo elewacji obiektu około 5 stopni w okolicy zmierzchu cywilnego. Kometa sprzed siedmiu lat była bardzo wdzięcznym obiektem dla astrofotografów, zwłaszcza w kwietniu 2013, gdy rozwinęła szeroki warkocz przypominający wachlarz, ale w obserwacji bezpośredniej jako obiekt większy, rozmyty i o niższej jasności powierzchniowej nie ukazywała go tak dobrze, jak robi to C/2020 F3 (NEOWISE).

Także w przypadku fotografowania komety z 2013 roku nie było mowy o tym by zaledwie 2-3 sekundowe ekspozycje były w stanie ukazać coś poza jądrem. Obecnie mamy do czynienia z obiektem, którego naświetlanie zwykłym kompaktem przez wspomniane 2-3 sekundy pozwala zarejestrować wysoce skupione jądro i kawałek najjaśniejszego odcinka warkocza pyłowego ciągnącego się tuż za jądrem - mimo - raz jeszcze - bardzo niskiej elewacji komety i mocno rozświetlonego nieba. Parę przykładowych ekspozycji z samego kompaktu poniżej.

Jeden z kadrów z DSC-H20, ekw. ogniskowej 61 mm + lekki crop, ISO80, f/4.4, eksp. 2.5 sek. W środku podwyższony kontrast o 50%, po prawej dodatkowo po zabawie krzywymi w celu wydobycia warkocza.

Jak wyżej, z tym, że tu ekspozycja skrócona do 1.6 sek.

Crop na samą kometę z pierwszego powyższego kadru - surowa klatka + próby wydobycia warkocza.

Jak wyżej - crop na samą kometę z drugiego kadru - surowa klatka + próby wydobycia warkocza.

Obserwacje zakończyłem około 23:00, gdy elewacja komety spadła do 3,5 stopnia, a jej widoczność uległa pogorszeniu - poza zmniejszeniem wysokości drugim w kolejności czynnikiem psującym widok były raczej nadciągające NLC, ponieważ chmur w tym obszarze tym razem w ogóle nie było. Prognozy na najbliższe 2 wieczory mam pechowe, ale pięknie zapowiada się noc z soboty na niedzielę 11/12 lipca, w którą mam zamiar podjąć się obserwacji przede wszystkim w drugiej połowie nocy, gdy można liczyć na wyższe położenie komety nad północnym wschodem przy jednocześnie znacznie ciemniejszym tle nieba. Co z tego wyjdzie okaże się za 3 dni.

Ogólnie wrażenia bardzo pozytywne, zdecydowanie największa kometarna atrakcja od czasu C/2011 L4 (PanSTARRS). Przypuszczam, że z dostrzegalnością gołym okiem nie byłoby problemu gdyby była to obserwacja poranna, przed rozjaśnieniem nieba gdy kometa ma już wówczas kilka stopni elewacji. Brak dostrzegalności gołym okiem mógł też w jakiejś mierze wynikać z warunków miejskich, wszelkich zanieczyszczeń i aerozoli i sztucznego zaświetlenia, nie mniej fakt zlokalizowania jej lornetką na złotym tle nieba przy 5,5 stopniowej wysokości nad horyzontem o zmierzchu cywilnym i tak wprawia w zachwyt. Kolejnym razem spróbuję sił z fotografią w ognisku przez refraktorek 80/400.

Przypominam, że w dniach 9-11 lipca C/2020 F3 (NEOWISE) przemknie zaledwie 8-10 stopni od Menkalinana, którego łatwo odnajdziemy "w lewo" od Kapelli, co będzie stanowić jedną z najlepszych okazji dla zlokalizowania komety tym, którzy dotąd nie mieli okazji jej obserwować. W miarę możliwości zachęcam do obserwacji w drugiej połowie nocy, ale przez pomyślność obserwacji z wieczoru 8 lipca mogę też już śmiało zachęcać do prób o porze wieczornej. Z pozycją komety będzie już coraz lepiej, z jasnością prawdopodobnie też nie prędko zaczniemy narzekać.

Czytaj też:
Bieżące aktualizacje dotyczące sytuacji z kometą C/2020 F3 (NEOWISE)

  f    t   Bądź na bieżąco z tekstami, zjawiskami astronomicznymi, alarmami zorzowymi i wszystkim co ważne dla amatora astronomii - dołącz do stałych czytelników bloga na Facebooku, obserwuj blog na Twitterze bądź zapisz się do subskrybentów kwartalnego Newslettera.