Dragon 2: IAT (In-Flight Abort Test). Próba systemu ratunkowego podczas wznoszenia na orbitę [TRANSMISJA]

Już w najbliższą sobotę, o ile oczywiście nie dojdzie do przesunięć terminu, czeka nas niecodzienne widowisko, którym ukontentowani będą zwłaszcza miłośnicy efektownego, kosmicznego łubudu. Szykowana do załogowych lotów kapsuła Dragon 2 budowana przez SpaceX, przejdzie kolejny test przed swoją pierwszą misją z astronautami na pokładzie.

O ile jednak przed rokiem w ramach ➨ lotu DM-1, w którym Dragon 2 debiutował, założeniem było kompletne przetestowanie zdolności tego statku do wykonania prawdziwej misji na Międzynarodową Stację Kosmiczną od startu, przez dokowanie po wejście w atmosferę i wodowanie, o tyle w ramach misji IAT - jak sama nazwa zresztą wskazuje, zadaniem będzie test systemu ratunkowego kapsuły w najniebezpieczniejszej fazie każdej misji kosmicznej, a więc w trakcie startu.

Test statyczny silników Falcona 9 przed lotem IAT na stanowisku LC-39A w Centrum kosmicznym Kennedy'ego. Credits: Stephen Young

W około półtorej minuty po starcie odpalone zostaną silniczki systemu ratunkowego kapsuły Dragon 2 separujące statek od rakiety Falcon 9 i oddalające go na większą odległość. Posiadanie takiego systemu ratunkowego jest stawianym przez NASA wymogiem bezwzględnie koniecznym do spełnienia, aby w razie ewentualnego ryzyka dla przyszłych astronautów w pierwszych minutach lotu, statek mógł bezpiecznie uciec od rakiety, a załoga mogła przeżyć potencjalną katastrofę. System taki posiadały m.in. statki kosmiczne programu księżycowego Apollo. Nie posiadały go natomiast promy kosmiczne, wobec czego ewentualne anomalie podczas startu wiązały się z niemożnością uratowania załogi - eksplozja Challengera jest tu chyba najbardziej pamiętnym tragicznym przykładem konsekwencji wynikających z braku systemu ucieczki dla załogi.

Misja IAT będzie trzecim i przedostatnim z najważniejszych kroków przybliżających SpaceX i Dragona 2 do realizacji misji załogowych. Najpierw system ucieczkowy statku przetestowany został na stanowisku startowym bez wznoszenia ku orbicie - próba została wykonana pomyślnie i kapsuła bezpiecznie i zgodnie z oczekiwaniami wodowała u wybrzeży Przylądka Canaveral po kilku minutach lotu zafundowanego odpaleniem silników systemu ratunkowego. Drugim, trudniejszym, ale dającym pełniejszy pogląd na zdolności Dragona 2 w wykonaniu misji na ISS była ➨ ubiegłoroczna misja DM-1. Teraz SpaceX stoi przed trzecią próbą swojej załogowej kapsuły - trzeba wykazać, że podczas najgroźniejszego momentu wznoszenia na orbitę - podczas fazy MaxQ gdy na statek i rakietę działają największe opory aerodynamiczne powietrza, system ucieczki zadziała bezbłędnie oddalając Dragona 2 na bezpieczną odległość od rakiety, a system spadochronów i manewrowych odpaleń silniczków SuperDraco pozwoli na łagodne opadnięcie kapsuły na taflę Oceanu Atlantyckiego, z której zostanie następnie wyłowiona.

Statek Dragon 2 przeznaczony na IAT. Credits: SpaceX

Oczywiście test IAT odbędzie się bez astronautów na pokładzie, jednak jego ewentualne powodzenie powinno w sposób znaczący przybliżyć dzień pierwszej od czasu ostatniej misji programu promów kosmicznych STS, w którym na nowo NASA wysyła swoich astronautów ku Międzynarodowej Stacji Kosmicznej NASA ze swojej ziemi, z Przylądka Canaveral. Zamknęłoby to zarazem niemal 10-letni już okres, w którym amerykańska agencja uzależniona jest od rosyjskich Sojuzów, jakie stały się jedynym możliwym środkiem dostarczania nowych załóg na ISS po wycofaniu wahadłowców na emeryturę. Powodzenie testu systemu ucieczki Dragona 2 podczas IAT powinno zaowocować wyznaczeniem terminu pierwszej załogowej misji na jeszcze ten rok, być może tak jak obecnie jest to zakładane na drugi kwartał i będzie to czwarta, już generalna próba demonstracyjna (DM-2) z dwójką astronautów na pokładzie, przed regularnymi lotami Dragona 2 na ISS.

Chociaż test potrwa zaledwie kilka minut, z czego większość powinno zająć bezpiecznie opadanie Dragona 2 na spadochronach ku wodom Atlantyku, będzie to jedno z najciekawszych wydarzeń "nie-orbitalnych" ostatnich lat. Jako, że do aktywowania systemu ratunkowego dojdzie podczas fazy MaxQ jest wielce prawdopodobne, że sama rakieta Falcon 9 ulegnie efektownej katastrofie. SpaceX wykorzysta booster po raz czwarty, jednak tym razem nie będzie on wyposażony w lotki sterowe, nogi do lądowania pionowego ani osłonę aerodynamiczną. Symulacja sytuacji zagrożenia dla statku i aktywowanie jego ucieczki od wznoszącej się rakiety podczas momentów, gdy na całość działają największe opory aerodynamiczne powietrza powinna zaowocować widowiskowym rozpadem bądź eksplozją, tym bardziej, że zarówno pierwszy jak i drugi stopień Falcona będą zatankowane w pełni tak jak podczas normalnej misji orbitalnej (z tym, że w drugim stopniu nie będzie zamontowanego silnika, bo w tym wypadku jest on zbędny).

W ostatnich dniach przeprowadzono test statyczny odpalenia silników Falcona 9 na stanowisku startowym LC-39A w Centrum Kosmicznym Kennedy'ego. Test przebiegł pomyślnie, dzięki czemu IAT zaplanowany został na sobotę 18 stycznia, na godz. 14:00 CET. Okno czasowe potrwa 4 godziny, zatem w razie niesprzyjających warunków pogodowych dla przeprowadzenia startu o 14:00, najpóźniej będzie mógł on nastąpić o 18:00. Obserwatorom na Przylądku Canaveral i widzom transmisji internetowej wypada więc życzyć efektownej zaplanowanej katastrofy Falcona 9, a SpaceX - pełnego sukcesu i zadziałania systemu ucieczki Dragona 2 w najbardziej krytycznym momencie wznoszenia na orbitę. Bez względu czy test systemu ratunkowego się powiedzie czy nie - będzie się działo.

AKTUALIZACJA 17.01 18:40 CET

Prognoza pogody dla Centrum Kosmicznego Kennedy'ego na jutrzejszy test przewiduje 90% szans na sprzyjającą sytuację meteorologiczną. Rakieta Falcon 9 i statek Dragon 2 są już umieszczone w pozycji pionowej na stanowisku startowym LC-39A. Na ten moment wydaje się, że jutrzejszy dzień pozwoli przeprowadzić planowany test systemu ratunkowego załogowego statku Dragon 2.

AKTUALIZACJA 18.01  13:55 CET

Próba startu przesunięta na niedzielę 19 stycznia. Okno, w którym możliwa będzie próba testu otwiera się podobnie jak miała dzisiaj, to jest o godz. 14:00 CET, ale trwa aż sześć godzin do 20:00 CET. Sobotnią próbę odwołano z powodu złych warunków pogodowych w rejonie spodziewanego wodowania kapsuły.

W dniu jutrzejszym transmisja rozpocznie się od godz. 13:45 CET na kwadrans przed otwarciem 6-godzinnego okna startowego. Można ją będzie obejrzeć na żywo w poniższym oknie oraz komentować ją w dyskusji pod tym wpisem. Zachęcam do dołączania!

Credit: NASA TV/SpaceX

19.01 16:15 CET

SpaceX celuje w godz. 16:30 CET. Obecnie jest zgoda na start. Trwa tankowanie Falcona 9.

16:30
Zapłon i start! Rozpoczyna się test IAT statku Dragon 2!

16:32
Dragon 2 pomyślnie uciekł od rakiety. Falcon 9 eksplodował!

Crew Dragon separating from Falcon 9 during today’s test, which verified the spacecraft’s ability to carry astronauts to safety in the unlikely event of an emergency on ascent pic.twitter.com/rxUDPFD0v5

— SpaceX (@SpaceX) January 19, 2020

16:35
Spadochrony Dragona 2 uwolnione prawidłowo! Kapsuła poprawnie opada ku Atlantykowi.

16:40
Wodowanie! Statek kosmiczny Dragon 2 prawidłowo osiadł na tafli Ocenu Atlantyckiego! SpaceX świętuje!

16:50
"Na gorąco" wygląda, że test przebiegł idealnie. Po wyłączeniu silników Falcona 9 jako symulowaną awarię, statek Dragon 2 prawidłowo uruchomił system ucieczkowy oddalając się na bezpieczną odległość od rakiety. Kapsuła nie wpadła w tym czasie w niepożądaną rotację i prawidłowo uwolniła system spadochronów po osiągnięciu apogeum lotu wynoszącego około 43 km mimo bardzo silnego wiatru. Na dokładniejsze analizy przyjdzie jeszcze czas, ale w tym momencie wydaje się, że 100% testu przebiegło zgodnie z oczekiwaniami - tak widzów, którzy ujrzeli widowiskową eksplozję Falcona 9, jak i SpaceX, który jest już o krok przed dopuszczeniem Dragona 2 do lotów załogowych. Brawo!

Na koniec kilka kadrów z dzisiejszej transmisji: zapłon, trzy kadry eksplozji Falcona 9 i wodowanie Dragona 2...

Credits: NASA TV / SpaceX

...oraz niesamowity amatorski zapis wideo z eksplozji Falcona 9!

  f    t   Bądź na bieżąco z tekstami, zjawiskami astronomicznymi, alarmami zorzowymi i wszystkim co ważne dla amatora astronomii - dołącz do stałych czytelników bloga na Facebooku, obserwuj blog na Twitterze bądź zapisz się do subskrybentów kwartalnego Newslettera.

W oparciu o tekst SpaceflightNow.