Postęp 24. cyklu aktywności słonecznej: stan po I kwartale 2018 roku

Niedługo tytułem lidera wśród miesięcy z największą absencją plam po maksimach bieżącego cyklu słonecznego cieszył się listopad ubiegłego roku. Dotychczasowy lider, który przyniósł w sumie 19 dni z czystą tarczą słoneczną został niedawno pokonany przez marzec, w którym łącznie przez tylko tydzień można było dostrzec jakiekolwiek obszary aktywne.

25 marca nastąpił dwudziesty dzień bez plam w tym tylko miesiącu. To jednocześnie pierwsza "dwudziestka" dla jednego miesiąca po maksimach ➨ 24. cyklu aktywności słonecznej. Warto też przy okazji zauważyć, że marzec 2018 w dużej mierze okazał się podobny do marca ub.r., który przez 8 kolejnych miesięcy pozostawał ówczesnym liderem z sumą 16 dni bez plam na tarczy słonecznej. Późniejszy lider jakim stał się listopad zdołał nim pozostać tylko przez 4 następne miesiące, po których zaobserwowaliśmy właśnie kolejne przekazanie pałeczki i być może przedsmak jeszcze częstszych zmian lidera w najbliższych miesiącach - choć poprzeczkę marzec zawiesił wysoko i nie wykluczone, że "żółtą koszulką" będzie się on cieszył dłużej od poprzednika.

Postęp 24. cyklu aktywności słonecznej - średnie miesięczne liczby Wolfa, stan do 5 marca 2018 r.
Credits: SWPC

Miesiące po maksimach 24. cyklu aktywności słonecznej, podczas których wystąpiły dni z R=0 - stan na 31.03.2018. Marzec 2018 z wyraźną przewagą wspiął się na pozycję nowego lidera. Oprac. własne.

Pozostaje jednak jeszcze jeden aspekt, w ramach którego ubiegłoroczny marzec pozostaje na pierwszym miejscu - chodzi o najdłuższą jak dotąd absencję plam na tarczy w jednym nieprzerwanym okresie. Wówczas od 7 do 21 marca liczba Wolfa pozostawała wyzerowana, a nieobecność plam trwała nieprzerwanie przez 15 dni. To nadal bardzo krótki okres na tle tego, co czeka nas w okresie Słonecznego Minimum i pomimo, że ogólna suma dni bez plam na tarczy szybko rośnie, to wciąż po ponad roku nie udało się Słońcu jeszcze przekroczyć takiego 15-dniowego okresu braku plam. Sądząc jednak po ostatnim pogłębianiu ciszy i częstszych okresach około 10-dniowych jest wysoce prawdopodobne, że i w tym względzie zeszłoroczny marzec przestanie wkrótce przodować, a co wydaje się być kwestią kilku najbliższych tygodni - być może nawet w ramach już tego obecnie trwającego okresu bez plam rozpoczętego z początkiem kwietnia, po zaledwie dwudniowej obecności niewielkiej grupy plam 2703.

Przejęcie pozycji lidera wśród miesięcy przynoszących najwyższą sumę dni bez plam przez marzec 2018 roku skutkuje także inną okolicznością - stał się on szóstym z rzędu, w którym przynajmniej przez 1/3 miesiąca tarcza słoneczna pozostaje wolna od obszarów aktywnych. Tendencja zapoczątkowana przez październik minionego roku jest zatem podtrzymywana nieprzerwanie już przez pół roku i sądząc po ostatniej aktywności plamotwórczej nie trudno będzie ją utrzymać w kolejnych miesiącach. Mało tego, powinno przybywać i takich miesięcy jak zakończony marzec, kiedy to już nie przez 1/3, ale nawet przez 2/3 miesiąca tarcza pozostaje pozbawiona plam.

Zdecydowanie błędem byłoby jednak twierdzenie już w tym momencie, że każdy kolejny miesiąc będzie przynosił równie duże sumy dni z zerową liczbą Wolfa - niewątpliwie jeszcze ujrzymy miesiące z mniejszą liczbą dni bez plam w porównaniu do zamkniętego przed kilkoma dniami marca i o nowej tendencji jak w październiku ub.r. pisać nie należy. Można jednak śmiało zakładać, że w tej przeplatance, miesięcy takich jak marzec 2018 będzie systematycznie przybywać - tyle tylko, że niekoniecznie miesiąc za miesiącem.

Liczba dni bez plam w pierwszym kwartale 2018 roku. Odpowiednio po 16, 11 i 24 dni na miesiąc. Dla porównania w roku ubiegłym pierwszy kwartał zapisał się następująco: 10 dni w styczniu, 1 dzień w lutym i 16 dni w marcu. Oprac. własne.

Sumując okresy bez plam w tym roku, do końca marca, a więc za kompletny pierwszy kwartał zaobserwowaliśmy już ➨ 51 dni z całkowicie czystą tarczą słoneczną, co daje około 57% z wszystkich dotychczasowych dni 2018 roku. Łącznie w tym roku bez trudu całościowa suma powinna osiągnąć lub przekroczyć barierę 200 dni bez plam stanowiąc podwojenie ➨ wyniku z roku ubiegłego. Po zakończonym pierwszym kwartale nie zaobserwowaliśmy także ani jednego istotnego pod względem energii rozbłysku - kilka obszarów aktywnych, które dotąd w tym roku powstały, były prostymi i niewielkimi grupami plam o prostych polach magnetycznych czyniących je niezdolnymi do wytwarzania silniejszych rozbłysków. Pod tym względem rok 2018 już teraz zapisuje się jako najsłabszy z wszystkich lat po maksimach bieżącego cyklu - nawet kiepski rok ubiegły przyniósł pierwszy rozbłysk klasy M dopiero 1 kwietnia - późno, ale to i tak więcej wobec roku bieżącego pozostającego po dziś dzień wolnym od istotnych rozbłysków. Lepiej za to o dwie doby wypadł rok bieżący w kwestii ➨ debiutu zorzy polarnej nad Polską.

Errata: 10 dni w lutym (zamiast 11) daje sumę 50 dni bez plam za I kwartał.

Otwarcie drugiego kwartału przynosi kontynuację wygasającej aktywności plamotwórczej, a naliczanie dni bez plam kwiecień rozpoczął już od samego początku - być może, wbrew pozorom i wysokiemu wynikowi z marca, już ten miesiąc zdoła go zdjąć z pozycji lidera. Wydaje się to mało prawdopodobne, bo aby tego dokonać plamy w kwietniu musiałyby być widoczne jedynie przez 5 dni. Na razie nie były obecne ani razu, ale mamy dopiero pierwszy tydzień miesiąca, pole do rozważań na ten miesiąc jest więc otwarte i każda z dwóch możliwości pozostaje prawdopodobna. Zostaje nam obserwować napływające z SDO obrazy Dziennej Gwiazdy i notować kolejne przełamywanie barier i statystyk - niestety w kierunku odwrotnym względem tego, którego z chęcią oczekiwaliby miłośnicy obserwacji Słońca i częstszych wybuchów aktywności zórz polarnych.

Autorski komentarz do bieżącej aktywności słonecznej - podstrona ➨ Solar Update
Warunki aktywności słonecznej i zórz polarnych na żywo - podstrona ➨ Pogoda kosmiczna

Bądź na bieżąco ze zjawiskami astronomicznymi i wszystkim co ważne dla amatora astronomii - dołącz do stałych czytelników bloga na Facebooku lub GooglePlus.