Obserwacje ostatniego w XXI wieku tranzytu Wenus: Fotorelacja

Koniec oczekiwania. Koniec emocji. Modlitwy i prośby zostały wysłuchane. Udało się. W ostatnim wpisie, jaki udostępniłem przed środowym porankiem pisałem o całkiem sprzyjających prognozach pogody, zwłaszcza dla Pomorza, choć zaznaczałem obawy wobec możliwych zamgleń w regionach dotkniętych małym zachmurzeniem lub niebem bezchmurnym. I rzeczywiście w wielu miejscach mgły się tworzyły. Ku szczęściu nas - obserwatorów z Pomorza, niebo nie było zamglone, a ilość chmur piętra wysokiego wypada w zasadzie pominąć, gdyż nie odegrały one żadnej roli przy obserwacji zjawiska, a jedynie upiększyły wschodzące Słońce z "piegiem" na tarczy, które dzięki wąskim pasmom cirrusów upodabniało się do tarczy Jowisza. Niniejszy wpis stanowi pamiątkę po historycznej obserwacji jednego z najpiękniejszych zjawisk astronomicznych, jakie z Ziemi mamy okazję obserwować. Przeżyjmy zatem to jeszcze raz, cofając się w czasie do wczesnych godzin porannych z 6 czerwca 2012 roku...

Godzina 03:00, pobudka. Pobudka, która nastąpiła po około trzech godzinach snu. Myślałem, że nie zasnę, ale pomimo gotowania się z emocji w ostatnich godzinach przed tranzytem spróbowałem choć nieco się zdrzemnąć. Sen był jednak bardzo płytki i nerwowy, w ciągu tych trzech godzin zdążyłem się obudzić kilka razy, za każdym razem uświadamiając sobie, że gdzieś na świecie już trwa ten wspaniały spektakl. Po głównej pobudce pierwsza rzecz konieczna do sprawdzenia - co z pogodą. Przyjemny widok. Niebo było praktycznie bezchmurne, ku zachodowi zmierzał Księżyc dwie doby po pełni, nad północnym wschodem niebo w złotych barwach jaśniało coraz bardziej.

Godzina 03:30. Wspólnie z kolegą Pawłem i kilkunastoma kilogramami sprzętu rozpoczynamy podróż na miejsce organizacji publicznego pokazu tranzytu Wenus w naszym mieście. W zasadzie na granicy Tczewa, tuż nad Wisłą, z dobrze odsłoniętym niebem północno-wschodnim. Po kilku minutach jazdy po dosłownie czystej z samochodów jezdni, jesteśmy na miejscu. Jest bezwietrznie. Ciśnienie 1015 hPa. Temperatura na poziomie 5 stopni Celsjusza.

Godz. 03:50. Dwadzieścia cztery minuty do wschodu Słońca. Przygotowujemy sprzęt, jeden do wykorzystania w obserwacjach wizualnych, drugi do rejestracji tranzytu. Kilkanaście minut zabawy w młodego technika i jesteśmy gotowi. W międzyczasie zjeżdżają się miłośnicy astronomii z Trójmiasta i okolic. Przybywa młodzież z nauczycielami. Osoby starsze jak i rodzice z dziećmi w wieku szkoły podstawowej i jeszcze młodszym! Po kilku minutach na miejscu pokazu znajduje się już kilkanaście teleskopów, liczne lornetki i aparaty skierowane we wskazane miejsce nieboskłonu. Sprzętu szybko przybywa. Jedyny taki wschód Słońca lada moment!

Sprzęt gotowy.

Lornetki, teleobiektywy, teleskopy... Dużo tego było.

SW80/400 skierowany ku tranzytującej Wenus.

Godz. 04:19. Po pięciu minutach od wschodu Słońca, górny fragment tarczy słonecznej wyłania się z resztek cirrusów zalegających na samym horyzoncie. Kilka sekund później wśród kilkudziesięciu zebranych na miejscu osób rozbrzmiewa krzyk "Jest!". Kontakt wzrokowy z Wenus na tle wschodzącego Słońca został nawiązany. Rozpoczyna się historyczna obserwacja ostatniego w naszym życiu przejścia Wenus na tle Dziennej Gwiazdy!

Wschodzące Słońce "z piegiem" na tarczy wyłaniające się zza resztek chmur. W obserwacji wyraźnie uwidaczniała się refrakcja atmosferyczna. (SW90/910)

Jedni rozmawiają, jedni fotografują, inni obserwują.

W pierwszych promieniach wschodzącego Słońca...

Pierwszy moment, w którym widoczna stała się cała tarcza słoneczna. Efekty refrakcji atmosferycznej wciąż widoczne na krawędziach Słońca. (SW90/910)

Godz. 05:00. Obserwacja trwa. Liczni przybyli astromaniacy fotografują tranzyt. Inni chodzą od jednego teleskopu do drugiego, chcąc porównywać widoki i obserwować zjawisko w różnych typach konstrukcji. Dużą rolę odegrało kilka typowo solarnych teleskopów, ukazujących naszą gwiazdę w paśmie linii wodoru. Tranzytująca Wenus na tle ciemnoczerwonej tarczy Słońca z widocznymi grupami plam i protuberancjami na krawędzi tarczy, wyglądała bajkowo. Niektórzy byli pozytywnie zaskoczeni średnicą widomą tarczy Wenus, która na tle Słońca nie była taka mała, zwłaszcza gdy zaszalało się z powiększeniami. Tak czy inaczej większe powiększenia poza większą Wenus nie wnosiły wiele dobrego do obrazu, zatem najczęściej w naszym sprzęcie korzystaliśmy ze średnich od 40 do 80 razy.

Kolejki do różnych teleskopów...

...i obserwacje tranzytu Wenus.

Tranzyt Wenus około godz. 05:00 CEST. (SW90/910)

Ludzie chcą się dopchać do solarnego Lunta...:-)

Ku uciesze obserwatorów, na tarczy Dziennej Gwiazdy można było dostrzec liczne plamy słoneczne, z których dwie grupy - 1493 i 1496 ułożyły się na kształt zbliżony do drogi, jaką pokonała Wenus w czasie całego tranzytu.

Próby miłośników astronomii przy uwiecznianiu tranzytu.

Newtony na Dobsonach w akcji!

Coronado, solarny teleskop ukazujący nie tylko Wenus, ale też protuberancje i  granule słoneczne miał chyba największe powodzenie.

Na pokaz tranzytu z łóżka wstali nawet ci najmłodsi!

Tranzyt Wenus około godz. 05:10 CEST. (SW90/910)

Tranzyt Wenus około godz. 05:10 CEST (SW90/910 + Barlow 2x)

Godz. 05:54. Pozostaje jeszcze godzina do całkowitego zakończenia się zjawiska i około 50 minut do oczekiwanego III kontaktu. Słońce wznosi się coraz wyżej. Idealnie czarna tarcza Wenus w pięknych obrazach przemieszcza się dalej przed siebie. Chciałoby się zatrzymania tej chwili, ale tam daleko nad naszymi głowami wszystko musi znajdować się w nieustannym ruchu. Cieszymy się dalej wspaniałym spektaklem, próbując napatrzyć się ile tylko jesteśmy w stanie. Dokładki przecież nie będzie. Niebo północno-wschodnie w tym momencie wygląda tak...

Tranzyt Wenus trwa, a na niebie nadal ani jednej chmurki.

Tranzyt Wenus około godz. 05:30 CEST. (SW90/910)

Tranzyt Wenus około godz. 05:30 CEST. (SW90/910 + Barlow 2x)

Próby fotograficzne Newtonem na Dobsonie...

...i obserwacje z wykorzystaniem Newtona na Dobsonie.

Godz. 06:15. Nieustannie następuje rotacja przybyłych uczestników. To zjawisko zobaczyło naprawdę wiele osób. Wenus jest już zdecydowanie bliżej krawędzi tarczy słonecznej, w porównaniu z sytuacją widzianą dwie godziny wcześniej.

Tranzyt Wenus około godz. 06:20 CEST. (SW90/910)

Tranzyt Wenus około godz. 06:20 CEST. (SW90/910 + Barlow 2x)

Lunt 60 konkurował z największym solarnym Coronado, stojącym 5 metrów obok.

Obserwacja tranzytu Wenus - ostatni raz w naszym życiu.

Lornetka, Coronado i Newton - trzy różne konstrukcje skierowane na mknącą na tle Słońca Wenus.

Godz. 06:35. Ostatnie oczekiwanie na III kontakt. Wśród wielu uczestników panuje skupienie. Każdy chce na własne oczy dostrzec ten ważny etap zjawiska, będący początkiem końca całego tranzytu. Zgodnie z przypuszczeniami pojawił się "efekt czarnej kropli", który utrudniał zanotowanie dokładnego momentu dotknięcia od wewnątrz krawędzi tarczy Słońca przez tarczę Wenus.

Tranzyt Wenus o godz. 06:35 CEST. Chwila przed III kontaktem bardzo emocjonująca, "efekt czarnej kropli" utrudniał dostrzeżenie tego kontaktu. (SW90/910)

Tranzyt Wenus o godz. 06:35 CEST. Chwila przed III kontaktem bardzo emocjonująca, "efekt czarnej kropli" utrudniał dostrzeżenie tego kontaktu. (SW90/910 + Barlow 2x)

Skupienie przez III kontaktem u jednych, astronomiczne pogawędki  u drugich:-)

-Już? Nie!  -Teraz? - Nie! Jeszcze jest przerwa, jeszcze nie było!

Tranzyt Wenus o godz. 06:36 CEST. (SW90/910)

Tranzyt Wenus o godz. 06:36 CEST. (SW90/910 + Barlow 2x)

Godz. 06:37. III kontakt - początek końca! Wenus rozpoczyna opuszczanie tarczy Słońca. Przed nami kilka ostatnich minut napawania się fenomenalnymi obrazami.

Tranzyt Wenus o godz. 06:37 CEST. Tuż po III kontakcie. (SW90/910)

Tranzyt Wenus o godz. 06:38 CEST. (SW90/910 + Barlow 2x)

Każdy chce zobaczyć III kontakt. Fot. Krzysztof Misiewicz.

Kolega Pablito znowu piecze pyszną fotkę Słońca niczym z sondy SDO:-) Fot. Krzysztof Misiewicz.

Tranzyt Wenus o godz. 06:45 CEST. (SW90/910)

Tranzyt Wenus o godz. 06:52 CEST. (SW90/910)

Tranzyt Wenus o godz. 06:52 CEST. (SW90/910 + Barlow 2x)

Uśmiech! Fot. Krzysztof Misiewicz.

Newton na montażu równikowym, Coronado i Newton na Dobsonie .Fot. Krzysztof Misiewicz

Godz. 06:53. Minuta przed IV kontaktem. Wenus niemal całkowicie opuściła tarczę Dziennej Gwiazdy. To już naprawdę ostatnie sekundy tego zjawiska!

Tranzyt Wenus o godz. 06:53 CEST. (SW90/910 + Barlow 2x)

Cisza... Skupienie... "JUŻ!" - IV kontakt. Godzina 06:54. Wenus całkowicie opuszcza tarczę Słońca. Ostatni w naszym życiu tranzyt Wenus właśnie przechodzi do historii!

Słońce o godz. 06:54 CEST, w kilkanaście sekund po zakończeniu się tranzytu Wenus. (SW90/910)

Tak wyglądało niebo kilka minut po zakończeniu się tranzytu. Czyli na północnym -wschodzie bez zmian!

Warunki pogodowe nad Pomorzem były rewelacyjne. Zamiast kilku minut widoczności zjawiska, na których mi zależało w planie minimum, każdy z nas otrzymał bezchmurne niebo i pełną widoczność tranzytu, na jaką ze względu na położenie mogliśmy liczyć. Wiem jednak, że w wielu regionach kraju pogoda nie była sprzyjająca. Mogę tylko przypuszczać, jak czują się osoby np. z okolic Mazowsza, Warmii, Podlasia czy krańców południowo-wschodnich. Mam nadzieję, że po psikusie jaki wyczyniły tam chmury, ludzie ci nadal pozostaną przy swojej pasji i będą mieli jeszcze niejednokrotnie szansę ujrzenia innych wspaniałych zjawisk. Po prostu znajdywaliśmy się w strefie, w której pogoda była czystą loterią, a w której tym razem to północne i północno-zachodnie województwa po wielu niepowodzeniach były wygranymi miejscami.

Po ponad 150 minutach obserwacji przejścia Wenus na jednym z najliczniejszych i najbardziej urozmaiconych sprzętowo spotkań w naszym mieście, skończył się pokaz historycznego zjawiska. Pierwszy raz każdy z nas spoglądał na przechodzącą Wenus ze świadomością, że już nigdy tego nie powtórzy. Ostatniego takie zjawisko w XXI wieku stało się jednocześnie świetną okazją do poznania wielu innych miłośników astronomii, spoglądnięcia przez odmienne typy sprzętu obserwacyjnego, porównania obrazów, wyciągnięcia wniosków, wymiany informacji.

Przede wszystkim jednak spotkanie to stanowić będzie pamiątkę po obserwacji wspaniałego zjawiska, jakiego po nas w tym stuleciu nikt już nie dostrzeże. Wspomnienia z tych emocjonujących chwil pozostaną w naszej pamięci do końca życia. Ostatnia szansa została pomyślnie wykorzystana.

Tranzyt Wenus 06.06.2012 A.D. podczas publicznego pokazu zjawiska w Tczewie - podsumowanie (slide-show).